Morgan Stanley, Bitcoin’in artan etkisi ve CBDC’lerin gelecekteki yaygınlaşmasının, doların dünya çapındaki baskın konumunu sarsabileceğini belirtiyor.
Wall Street’in önde gelen isimlerinden Morgan Stanley, Merkez Bankası Dijital Para Birimleri (CBDC) ve Bitcoin gibi dijital varlıkların popülaritesinin artmasıyla birlikte, ABD dolarının küresel ekonomideki uzun süreli liderliğinin tehlikeye girebileceğini ifade ediyor.
Bu analiz, “Dijital (De)Dolarizasyon” başlıklı yeni raporlarında yer alıyor ve ABD dolarının uluslararası finansta aşırı etkisine ve dijital para birimleri ile CBDC’lerin oluşturduğu potansiyel tehlikelere dikkat çekiyor.
Doların Azalan Üstünlüğü
ABD, küresel GSYİH’nin yaklaşık %25’ini oluşturmasına rağmen, dolar hala küresel döviz rezervlerinin %60’ını oluşturuyor. Ancak, ABD’nin büyüyen bütçe açıkları ve stratejik ekonomik yaptırımları sebebiyle, diğer ülkeler dolar alternatifleri aramaya başladı.
Avrupa Birliği ve Çin, uluslararası ticarette euro ve yuan’ın etkisini artırmak için çaba sarf ediyor. AB, euro’nun enerji ve ham madde işlemlerindeki rolünü güçlendirmeye odaklanıyor, Çin ise dolar odaklı ödeme sistemlerine alternatif olarak yuan’ı öne çıkarıyor.
Diğer yandan, BRICS ülkeleri kendi aralarında dolar dışı ticaret yöntemleri geliştirmek için bir araya gelirken, Rusya bazı uluslararası ticaretlerde özel dijital para birimlerini kullanmayı değerlendiriyor.
Rapor, dijital para birimleri ve CBDC‘lerin yükselişinin, uluslararası finansta doların geleneksel üstünlüğüne büyük bir meydan okuma oluşturduğunu belirtiyor. Bu yeni teknolojiler, daha etkin, şeffaf ve erişilebilir finansal çözümler sunarak, geleneksel bankacılık sistemlerine ve uluslararası işlemlerde dolara olan bağımlılığı azaltabilir.
Dijital Para Birimlerinin Önlenemez Yükselişi
Rapor, bu dijital para birimlerinin ve CBDC‘lerin küresel finans sistemine olan muhtemel etkilerini incelemekte. Bu teknolojilerin kabul edilmesi ve kullanımının artmasıyla, geleneksel nakit ve itibari para birimlerine alternatifler sunabileceğini öne sürüyor.
Bu değişiklik, doların uluslararası işlemlerde ve merkez bankası rezervlerindeki rolünü azaltabilir, böylece küresel ekonomik güç dengesini değiştirebilir.
Rapora göre, merkezi olmayan yapısı ve sabit arzı ile Bitcoin, küçük bir çevrimiçi fikirden küresel bir varlığa dönüşerek, dünya çapında 100 milyondan fazla kullanıcıya ulaştı. Bitcoin‘in uluslararası alanda genişleyen etkisi ve El Salvador gibi ülkeler tarafından resmi para birimi olarak kabul edilmesi, ulusal finans politikalarında önemli bir dönüşümü işaret ediyor.
Morgan Stanley, 2022 yılında 10 trilyon dolarlık işlemlere imza atan sabit para birimleri (stablecoin) kullanımındaki artışı, değişen finansal manzaranın bir başka göstergesi olarak vurguluyor. Stablecoinler, sürekli erişilebilirlikleri ve hızlı işlem süreleri sayesinde, popüler bir ödeme yöntemi haline geliyor.
Ayrıca, stablecoinlerin Visa ve PayPal gibi şirketlerin ödeme sistemlerine entegrasyonu, küresel finans ekosistemindeki artan önemlerini gösteriyor.
CBDC’ler Doların Yerini Alabilir
Rapor ayrıca, CBDC‘lerin hızlı gelişimini ve doların piyasa hakimiyeti üzerindeki olası etkilerini tartışıyor.
Ulusal para birimlerinin dijital sürümlerini araştıran 100’den fazla ülke bulunuyor ve bu, finans sistemlerinde devrimsel değişiklikler yaratabilir. Çin’in dijital yuanı ve Brezilya’nın DREX projesi gibi örnekler, CBDC‘lerin finansal işlemleri daha verimli ve kapsayıcı hale getirme potansiyelini gösteriyor.
Morgan Stanley‘e göre, CBDC‘lerin yükselişi, geleneksel finansal aracılara olan bağımlılığı azaltarak, özellikle SWIFT gibi sistemler ve dolayısıyla dolar gibi hakim para birimlerinin kullanımını azaltabilir.
Rapor, birden fazla ülkenin merkez bankalarının dahil olduğu mBridge projesini örnek göstererek, CBDC‘lerin akıllı sözleşmeler kullanarak verimli sınır ötesi ödemeleri nasıl kolaylaştırabileceğini belirtiyor.
Morgan Stanley‘nin analizi, CBDC‘lerin ve diğer özel dijital para birimlerinin, geleneksel nakit ve itibari para birimlerine karşı gerçek alternatifler sunabileceği ve bu değişimin, dijital yenilikler ve değişen jeopolitik dinamiklerle uluslararası finansta doların rolünü kademeli olarak azaltabileceği bir geleceğe işaret ediyor.
