Akıllı Sözleşmeler Nedir?
Akıllı sözleşmeler, önceden tanımlanmış kurallara sahip, kendi kendini yürüten sözleşmelerdir. Aracılara veya merkezi makamlara ihtiyaç duymadan eylemleri otomatik olarak yürütür ve sözleşmenin şartlarını uygular. Akıllı sözleşmeler öncelikle blockchain teknolojisi ile ilişkilidir ve çeşitli sektörlerde şeffaflığı, güvenliği ve verimliliği artırmak için tasarlanmıştır.
Akıllı sözleşmeler kavramı ve fikri ilk olarak 1990’larda bir bilgisayar mühendisi ve kriptograf olan Nick Szabo tarafından ortaya atılmıştır. Szabo, sözleşmeyle belirlenmiş anlaşmaları, güvene dayalı ve merkezi olmayan bir şekilde uygulayabilecek dijital protokoller tasarlamıştır. Bu sözleşmelerin arkasında duran ilke ise kendi kendini yürüten, dışarıdan müdahaleye dayanıklı ve geleneksel olarak aracılar tarafından yürütülen süreçleri otomatikleştirebilecek olmasıydı.
Akıllı Sözleşmeler ve Ethereum
Bu fikrin uygulanabilirliği o zamanlar için mümkün değildi ve kripto çağına gelene kadar da bir kavram olmaktan öteye gidememişti. Vitalik Buterin tarafından merkezi olmayan bir platformda oluşturulan ve 2015 yılında piyasaya sürülen Ethereum, blok zincirinde kullandığı özel olarak tasarlanan Solidity adlı bir program dilini tanıtarak akıllı sözleşmelerin ana akıma taşınmasında öncü bir rol oynadı. Ayrıca, kendi blockchain ağında akıllı sözleşmelerin yürütülmesi için de ETH’yi bir köprü olarak kullandı.
Ethereum’da akıllı sözleşmelerin tanıtılması, kripto endüstrisinde devrim yarattı. Ethereum, merkezi olmayan uygulamalar ve merkezi olmayan (DeFi) finans protokolleri oluşturmak için geliştiricilere sonsuz olanaklar sağladı. DApp’ler (merkezi olmayan uygulamalar), blok zincirinde çalışan ve aracılar olmadan doğrudan eşler arası etkileşimlere olanak tanıyan uygulamalardır. Öte yandan DeFi protokolleri, borç verme, borç alma, merkezi olmayan borsalar gibi finansal hizmetler sağlamak için akıllı sözleşmelerden yararlanır.
Bununla birlikte Ethereum, güçlü geliştirici topluluğu, kapsamlı altyapısı ve ağ etkileri nedeniyle akıllı sözleşmeler için en önde gelen ve yaygın olarak kullanılan platform olmaya devam eder. Canlı ekosistemi, çok sayıda jeton, proje ve kullanım durumunun artmasına yol açarak akıllı sözleşme alanında lider konumunu sağlamlaştırdı.
Ethereum’un öncü rolüne rağmen diğer blok zinciri platformları da akıllı sözleşme yeteneklerini hayata geçirmiştir. Örnekler arasında; Binance Smart Chain, Cardano ve Polkadot gibi platformlar yer alır. Bu platformların her birinin kendine özgü özellikleri vardır ve ölçeklenebilirlik, güvenlik ve birlikte çalışabilirliğin farklı yönlerine odaklanır.
Akıllı Sözleşmeler Nasıl Yapılır?
- Sözleşme Koşulları: Akıllı sözleşmenizin gereksinimlerini ve özelliklerini açıkça tanımlayarak başlayın. Sözleşmenin amacını, karşılanması gereken koşulları ve sözleşmede yer alan herhangi bir parametrenin veya değişkenin ana hatlarını belirleyin.
- Platformu Seçin: Akıllı sözleşmenizi oluşturmak ve test etmek için uygun bir geliştirme ortamı seçin. Solidity, Ethereum akıllı sözleşmeleri için en yaygın kullanılan programlama dilidir ve geliştirme için ilgili uzantılara sahip araçlar kullanılabilir.
- Kodunu Yazın: Solidity’i kullanarak akıllı sözleşmenizin kodunu yazın. Bu, sözleşme yapısını, değişkenleri, işlevleri ve sözleşmenin davranışını yöneten mantığı tanımlamayı içerir.
- Deneme: Kodunuzu yazdıktan sonra test etmek için Ethereum’un bu konu dahilinde ürettiği Ethereum sanal makinesini kullanabilirsiniz.
- Dağıtım ve Onaylama: Eğer test sürüşünüz başarılı bir şekilde gittiyse platformun ağında başka bir bilgisayar ile etkileşime geçmek için Remix ve Truffle gibi araçlar kullanarak kodunuzu dağıtın. Dağıtım işlemi gönderildikten sonra, Ethereum ağı tarafından çıkarılması ve onaylanması gerekir. Madenciler işlemi bir bloğa dahil eder ve birkaç onaydan sonra sözleşme konuşlandırılmış ve çalışır durumda kabul edilir.
Otomatik Yürütme Nedir?
Kripto bağlamında otomatik yürütme, işlemleri veya eylemleri manuel müdahaleye gerek kalmadan yürütme sürecini ifade eder. Otomatik yürütme genellikle akıllı sözleşmelerle ilişkilendirilse de tam olarak aynı şey değildir.
Otomatik yürütme, kripto para birimi ve blockchain teknolojisinin çeşitli yönlerinde gerçekleşebilir. Örneğin, bir ticaret ele alındığında önceden tanımlanmış koşullara dayalı olarak alım veya satım emirlerinin otomatik olarak yürütülmesine atıfta bulunabilir. Belirli bir fiyat seviyesine ulaşmak gibi belirli kriterler karşılandığında işlem manuel olarak onaylatmaya gerek kalmadan otomatik olarak gerçekleştirilir.
Öte yandan akıllı sözleşmeler, blok zincir ortamında belirli bir otomatik yürütme türüdür. Akıllı sözleşmeler, önceden tanımlanmış kurallara ve kodda yazılmış koşullara sahip kendi kendini yürüten sözleşmelerdir. Önceden belirlenmiş koşullar karşılandığında akıllı sözleşme, belirtilen eylemleri veya işlemleri otomatik olarak yürütür. Bu eylemler, kripto para transferini, bakiyeleri güncellemeyi veya blok zincirindeki diğer olayları içerebilir.
Özetle, kripto bağlamında otomatik yürütme, işlemleri veya eylemleri manuel müdahale olmaksızın yürütme sürecini ifade eder. Akıllı sözleşmeler bir tür otomatik yürütme olsa da kripto dünyasında akıllı sözleşmeleri içermeyebilecek başka otomatik yürütme örnekleri de vardır.
Kripto Al-Sat Yaparken Otomatik Yürütme Kullanımı
Kripto ticaretinde otomatik yürütme, manuel müdahale olmadan satın alma veya satma emirlerini otomatik olarak yürütme sürecini ifade eder. Belirli koşullara dayalı olarak alım satımları gerçekleştirmek ve yürütmek için önceden tanımlanmış kuralların ve algoritmaların kullanılmasını içerir.
Borsacılar veya geliştiriciler, genellikle programlama dilleri veya özel ticaret platformları kullanarak ticaret stratejileri geliştirir ve bunları koda çevirir. Bu algoritmalar, ticaret fırsatlarını belirlemek için fiyat hareketleri ve hacim gibi gerçek zamanlı piyasa verilerini sürekli olarak analiz eder.
Önceden belirlenmiş koşullar karşılandığında algoritma, insan karar verme ihtiyacını ortadan kaldırarak işlemleri otomatik olarak oluşturur ve yürütür. Risk yönetimi teknikleri, potansiyel kayıpları azaltmak ve ticaret sermayesini korumak için tipik olarak algoritmaya entegre edilir. Kullanıcılar, algoritmanın performansını izleyerek etkinliğini en iyi seviyeye getirmek için gerekli ayarlamaları yapar.
Otomatik yürütme, artan hız ve duygusal ön yargıların ortadan kaldırılması gibi avantajlar sunar. Ancak riskler de taşır ve dikkatli strateji geliştirme, test etme ve izleme çok önemlidir. Düzenleyici gerekliliklere uymak ve seçilen borsa veya platformun getirdiği sınırlamalara dikkat etmek önemlidir.
